Vuurwerkangst bij honden
Zeker 65% van de honden reageert met schrikreacties op vuurwerk. Als we van 1,9 miljoen honden (bron: DIBEVO, huisdierenpopulatie onderzoek 2020) uitgaan betekent dat, dat we aan het einde elk jaar met meer dan een miljoen bange honden zitten. Dat is een hele hoop. En niemand vindt het leuk, zijn hond bang te zien.
Oorzaken vuurwerkangst
We zien vaak discussies over vuurwerkangst en honden. Sommige hondeneigenaren van wie de hond niet bang is, menen dat eigenaren van angstige honden daar zelf debet aan zijn. Ze zouden ze die angst voor vuurwerk hebben aangeleerd of in elk geval niet afgeleerd. Maar in hoeverre is een eigenaar nou eigenlijk schuldig aan de vuurwerkangst van de hond? En is het inderdaad de verdienste van de eigenaar als de hond niet bang is voor vuurwerk?
Angst en zijn functie
De definitie van angst is: 'een natuurlijke reactie om jezelf te beschermen tegen (vermeend) potentieel gevaarlijke situaties’. Vuurwerk is geen vermeend potentieel gevaar maar een daadwerkelijk potentieel gevaar. Te dicht in de buurt van vuurwerk zijn, kan grote schade geven en zelfs dodelijk zijn. Het is niet voor niks dat ook vogels en andere dieren wegvluchten van vuurwerk, en ze hebben groot gelijk om dat te doen. Bang zijn voor vuurwerk is een normale, gezonde reactie voor een hond. Het is dan ook eigenlijk veel gekker dat er honden zijn die niet bang zijn voor vuurwerk.
De ene hond is banger dan de andere
Niet alle honden zijn even bang voor vuurwerk. De ene hond stapt na het horen van vuurwerk even blaffend uit zijn mand, maar gaat al gauw over tot de orde van de dag. En een andere ligt weken bibberend in de verste en donkerste hoek van de kamer. Hoe kan dat nou? Dat is helaas niet zo eenvoudig te beantwoorden. Er kunnen diverse oorzaken voor zijn, al dan niet gecombineerd met elkaar.
Gevoelig voor geluid
Sommige rassen en typen honden zijn gevoeliger voor geluid dan andere. Deze geluidsgevoeligheid zie je veel bij bearded collies, bordercollies en Schotse collies. Ook heeft elk individu een persoonlijke gevoeligheid voor geluid, de een kan meer hebben dan de ander. Daarbij speelt ook mee hoe goed je in je vel zit, fysiek maar ook mentaal. We weten dat honden met pijn extra bang kunnen zijn voor vuurwerk. Ook honden in stressvolle situaties kunnen heftiger op vuurwerk reageren dan andere.
Nare ervaring
Een andere reden kan zijn dat een hond bang is voor vuurwerk, omdat hij er een nare ervaring mee heeft gehad. Op straat is bijvoorbeeld een rotje vlak bij hem afgegaan tijdens een wandeling. Voor ons geeft zo’n rotje vlakbij al een rotgeluid, laat staan voor een hond die vele malen sterker hoort dan wij.
Hoe vaak en hoe lang
Wat ook uitmaakt is hoe vaak vuurwerk wordt afgestoken of hoe lang het vuurwerk aanhoudt. Honden kunnen, net als mensen, nare geluiden best een tijdje incasseren, maar er zijn wel grenzen. Als een hond die een beetje bang is elke avond met hard vuurwerk geconfronteerd wordt, kan dat de angst versterken. En als het vuurwerk te lang achter elkaar klinkt, zodat de hond niet even op adem kan komen en herstellen, wordt het incasseringsvermogen dusdanig opgerekt dat hij panisch kan gaan reageren op de geringste vuurwerkknal.
Reactie eigenaar
Ook je eigen reactie kan bijdragen aan hoe erg een hond vuurwerk gaat vinden of vindt. Als je, hoe begrijpelijk ook, steeds als er vuurwerk klinkt woedend reageert, overstuur raakt en nijdig en ijsberend door de kamer heen stiert, gaat je hond vuurwerk nog akeliger vinden. Het is omgekeerd helaas niet zo dat als je te allen tijde kalm en evenwichtig blijft als er vuurwerk klinkt, je hond ook zonder angst zal reageren op vuurwerk.
Kun je er iets tegen doen?
We krijgen veel vragen over of en wat baasjes kunnen doen voor hun bange hond. Het antwoord daarop is ‘ja, je kunt wat doen’. Het hangt echter wel sterk af van hoe angstig de hond is, hoe zwaar het vuurwerk en hoe lang en hoe vaak het wordt afgestoken.
Vaak blijkt het heel lastig of zelfs onmogelijk een hond echt relaxt te krijgen bij vuurwerkgeluid als hij er al bang voor is. Het is namelijk van veel factoren afhankelijk. Van de hond zelf, de mate van zijn angst en in hoeverre die angst al is ingesleten, maar ook van zijn eigenaar: hoe goed kan een eigenaar de signalen van zijn hond juist interpreteren en hoe goed kan een eigenaar trainen? Verder is ook de situatie waarin hond en eigenaar zich bevinden van groot belang. Hoe woon je, hoe vaak wordt vuurwerk afgestoken, hoe hard is dat dan en kun je invloed uitoefenen op dat vuurwerk?
Trainen? Zeker doen!
Maar het is zeker zinvol je hond te trainen om niet angstig te worden van vuurwerk. We raden het dus ook absoluut aan. Zeker bij pups en jonge honden zou het in hun standaard training moeten zitten. We weten uit onderzoek dat gerichte vuurwerk- en/of geluidstraining bij pups en jonge honden en bij honden die nog niet -heel erg- bang zijn voor vuurwerk, beslist kan helpen tegen het ontwikkelen van angst voor vuurwerk. De beste resultaten worden behaald als honden geleerd wordt vuurwerk met iets leuks of lekkers te gaan associëren. De hondenschool, een hondentrainer en/of gedragstherapeut kan je daarbij helpen.
Buiten
Zorg er in ieder geval voor dat de hond niet kan wegvluchten. Zorg dat hij, zeker bij donkerte als de meeste vuurwerkafstekers actief zijn, aangelijnd is. Misschien is je hond wel zo bang dat het verstandig is hem dubbel aangelijnd te hebben. Met twee halsbanden en twee lijnen of met een halsband en lijn en een harnas/tuig met lijn.
Probeer groepjes jongeren te mijden tijdens je wandelingen. Grote kans dat zij vuurwerk bij zich hebben en het afsteken. Laat je hond niet alleen in de tuin en zorg er bovendien voor dat de omheiningen allemaal stevig zijn opdat ontsnappen niet kan.
Even zonder knallen zijn, is voor de meeste bange honden een zegen. Als je de mogelijkheid hebt, is het een cadeautje voor je bange hond hem op plekken te brengen waar geen vuurwerk is. Rijd met de auto ver van de bewoonde wereld, zoek een bos of een strand op waar hij even weer zichzelf kan zijn. Het scharrelen, snuffelen en wellicht uitrazen zonder dat hij daarin gestoord wordt door knallen zal hem beslist goed doen.
Binnen
Laat je hond kiezen wat hij wil. Er zijn honden die dicht tegen je aan willen liggen, geef hem die mogelijkheid. Zijn bange bibberlijf tegen het jouwe, je hand of arm op zijn lichaam….. sommige honden zijn er erg mee geholpen. Andere honden willen zich verstoppen, onder het bed of een tafel of verkiezen de badkamer of wc om zo weinig mogelijk van het geknal mee te krijgen. Geef hem de kans dit -veilig- te doen. Je kunt zelfs als extra steun bij hem gaan zitten en een boekje lezen of een Netflixserie op de laptop bekijken. Vaak vinden honden het namelijk erg prettig niet alleen te zijn als ze zich zo ellendig voelen. Zorg dat het geluid van de radio of de tv flink hard staat, sluit ramen en gordijnen. Hiermee zorg je ervoor dat geluid van buiten minder kans krijgt op volle sterkte binnen te komen.
Afleiding
Geef de hond iets te doen. Doe samen een hondenpuzzel, geef hem een lekkere gevulde Kong, vul een grote doos met snippers en strooi er hondenkoekjes in. Er zijn honden die zich er, althans tijdelijk, door laten afleiden. Echter, hoe banger de hond, hoe minder hij geneigd zal zijn zich te laten afleiden.
Vertrek
Een van de dingen die je ook kunt doen, is samen met je hond vertrekken. Er zijn jaarlijks een hoop zogenaamde ‘vuurwerkvluchtelingen’. Mensen die naar vuurwerkvrije parken of hotels gaan, die zelfs naar het buitenland vluchten om daar de vuurwerkhausse te ontlopen. Ook zijn er mensen die op 31 december om 23.30 de hond in de auto laden en met hem de snelweg oprijden. Daar is geen vuurwerk. Oud & Nieuw midden op de A1.
Medicatie
Ook is er medicatie beschikbaar. Altijd in samenspraak met en te verkrijgen bij de dierenarts.
Alprazolam was tot voor een paar jaar te verkrijgen en dat werkte voor veel honden naar tevredenheid. Het middel is echter niet voor honden geregistreerd en is een humaan middel tegen depressies. Dierenartsen mogen het dus niet meer aan honden voorschrijven.
De middelen Pexion en Sileo zijn tegenwoordig de aangewezen middelen die dierenarts aan honden met vuurwerkangst kunnen voorschrijven. Overleg met je dierenarts welk middel voor jouw hond het meest geschikt is, mocht je medicatie nodig hebben.
Geef in ieder geval nooit Vetranquil aan je hond!
De Koninklijke Hondenbescherming pleit voor een landelijk vuurwerkverbod