Voorbereiden op vuurwerk

Waarom honden bang zijn voor vuurwerk 

De harde knallen, felle lichtflitsen en onbekende geuren kunnen extreem bedreigend zijn voor een dier dat zoveel beter hoort en ruikt dan wij. Angst is in wezen een natuurlijke en gezonde reactie op gevaar.

Te dicht in de buurt van vuurwerk komen, kan voor honden grote schade opleveren en soms zelfs levensgevaarlijk zijn. Dat honden bang zijn, is dus niet vreemd: het is een beschermingsmechanisme. Eigenlijk is het wonderlijker dat sommige honden níet bang zijn voor vuurwerk.

Hoe angst verschilt per hond

Niet alle honden reageren hetzelfde. De ene blaft even en kalmeert snel weer; de andere kruipt dagenlang bibberend in een hoek. Dat verschil kan verschillende oorzaken hebben:

Gevoeligheid voor geluid

Sommige rassen, zoals bearded collies, bordercollies en Schotse collies, zijn van nature gevoeliger voor geluid. Daarnaast verschilt geluidsgevoeligheid per individu: de fysieke en mentale gesteldheid, stress, of pijn spelen allemaal een rol. Een hond met pijn of spanning reageert vaak heftiger op vuurwerk.

Nare ervaring

Een nare ervaring met vuurwerk – bijvoorbeeld een rotje dat vlakbij afgaat – kan een blijvende angst veroorzaken. Honden onthouden die schrikreactie, en raken bij elk vergelijkbaar geluid opnieuw overstuur.

Frequentie en duur van vuurwerk

Hoe vaker en langer vuurwerk wordt afgestoken, hoe moeilijker een hond het kan verdragen. Zeker als het elke avond gebeurt of urenlang aanhoudt, verliest een hond de kans om te herstellen en kan de angst verergeren.

Reactie van de eigenaar

De manier waarop jij reageert, beïnvloedt je hond. Als je boos, gespannen of onrustig bent bij knallen, bevestig je onbedoeld dat er iets mis is. Rustig blijven helpt, al is dat geen garantie dat je hond niet bang wordt. Angst is zelden puur aangeleerd.

Signalen van stress bij vuurwerk

Let op de volgende signalen die kunnen wijzen op angst of spanning:

• onrustig lopen, hijgen of trillen
• verstoppen of proberen te vluchten
• overmatig blaffen of janken
• staart tussen de poten, oren plat, lippen likken
• verminderde eetlust of teruggetrokken gedrag

Kun je er iets tegen doen?

We krijgen veel vragen over of en wat baasjes kunnen doen voor hun bange hond. Het antwoord daarop is ‘Ja, je kunt wat doen’. Het hangt echter wel sterk af van hoe angstig de hond is, hoe zwaar het vuurwerk en hoe lang en hoe vaak het wordt afgestoken.

Vaak blijkt het heel lastig of zelfs onmogelijk een hond echt relaxt te krijgen bij vuurwerkgeluid als hij er al bang voor is. Het is namelijk van veel factoren afhankelijk. Van de hond zelf, de mate van zijn angst en in hoeverre die angst al is ingesleten, maar ook van zijn eigenaar: Hoe goed kan een eigenaar de signalen van zijn hond juist interpreteren en hoe goed kan een eigenaar trainen? Verder is ook de situatie waarin hond en eigenaar zich bevinden van groot belang. Hoe woon je, hoe vaak wordt vuurwerk afgestoken, hoe hard is dat dan en kun je invloed uitoefenen op dat vuurwerk?

1. Voorbereiden op vuurwerk (met training)

Een goede voorbereiding is het halve werk. Hoe beter je hond is voorbereid, hoe kleiner de kans dat hij in paniek raakt.

Begin op tijd
Wacht niet tot december met oefenen. Begin al in de herfst, zodat je hond rustig kan wennen aan nieuwe geluiden en situaties.

Trainen helpt
Het trainen van je hond om minder bang te worden voor vuurwerk is een belangrijk onderdeel van de voorbereiding, vooral bij pups en jonge honden. Onderzoek laat zien dat gerichte vuurwerk- of geluidstraining helpt om angst te voorkomen of te verminderen. De beste resultaten behaal je wanneer je hond vuurwerkgeluiden leert associëren met iets positiefs, zoals lekkers, spel of aandacht.

Een hondenschool, gedragstherapeut of trainer kan je hierbij begeleiden. Vooral voor jonge of gevoelige honden is dit zeer aan te raden.

Praktische voorbereidingen

• Plan wandelingen vóór het donker, zodat je hond binnen is tijdens vuurwerk.
• Sluit ramen, deuren en gordijnen om geluid te dempen.
• Creëer een veilige plek in huis, bijvoorbeeld een bench of hoek met dekens.
• Laat je hond wennen aan zachte vuurwerkgeluiden (langzaam opbouwen).
• Vraag advies aan een dierenarts of gedragstherapeut bij hevige angst.

2. Tijdens het vuurwerk

Binnen

• Laat je hond zelf kiezen waar hij wil zijn: dicht bij jou, of juist verstopt onder bed of tafel.
• Blijf in de buurt, maar overdrijf troost niet. Negeren helpt echter ook niet.
• Zet radio of tv aan om knallen te maskeren.
• Houd ramen en gordijnen gesloten om lichtflitsen buiten te houden.
• Geef afleiding met een gevulde Kong, hondenpuzzel of snuffeldoos. 

Buiten

• Houd je hond aangelijnd – bij voorkeur dubbel (twee lijnen of lijn + tuigje).
• Mijd plekken waar jongeren vuurwerk afsteken.
• Laat je hond niet alleen in de tuin en controleer hekwerk goed.
• Overweeg om naar een rustige plek te rijden (bos, strand, buitengebied) waar geen vuurwerk is.

3. Na het vuurwerk

• Geef je hond tijd om tot rust te komen.
• Observeer gedrag: blijft hij angstig, zoek professionele hulp.
• Noteer wat goed werkte, en wat beter kan voor de volgende keer.

4. Medicatie: alleen in overleg met de dierenarts

Soms is medicatie nodig bij ernstige vuurwerkangst. Bespreek dit altijd met je dierenarts.

• Pexion en Sileo zijn momenteel de middelen die dierenartsen kunnen voorschrijven.
• Alprazolam werkte vroeger goed, maar mag niet meer voor honden worden voorgeschreven.
• Geef in ieder geval nooit Vetranquil aan je hond! Dit middel maakt honden lichamelijk traag, maar niet minder angstig Ze blijven de stress bewust meemaken.

5. Vlucht naar een vuurwerkvrij gebied

Een van de dingen die je ook kunt doen, is samen met je hond vertrekken. Er zijn jaarlijks een hoop zogenaamde ‘vuurwerkvluchtelingen’. Mensen die naar vuurwerkvrije parken of hotels gaan, die zelfs naar het buitenland vluchten om daar de vuurwerkhausse te ontlopen. Ook zijn er mensen die op 31 december om 23.30 de hond in de auto laden en met hem de snelweg oprijden. Daar is geen vuurwerk. Oud & Nieuw midden op de A1. 

Help mee om honden te beschermen

Word donateur