Zijn gemeenten aansprakelijk voor dierenartskosten door grasaren?
Elke zomer worden duizenden honden getroffen door grasaren, de scherpe punten van de wilde grassoort ‘kruipertje’. Ook dit jaar is het weer raak: talloze honden belandden bij de dierenarts met een grasaar in hun neus, oor of poot. Soms is zo’n grasaar nog eenvoudig te verwijderen, maar vaak is een operatieve ingreep nodig, met dierenartskosten die flink kunnen oplopen. Begrijpelijk dus dat veel hondeneigenaren zich afvragen: wie draait hiervoor op?
Regelmatig krijgen wij signalen van mensen die deze kosten willen verhalen op de gemeente, vooral wanneer het gaat om losloopgebieden waar de grasaren niet verwijderd worden. Maar hoe zit het juridisch? Heeft de gemeente hierin een zorgplicht? En kan die aansprakelijk worden gesteld?
Heeft de gemeente een zorgplicht?
Gemeenten hebben de wettelijke taak om een veilige en gezonde leefomgeving te waarborgen. De vraag is of deze zorgplicht zich ook uitstrekt tot het beperken van het risico op grasaren in openbare gebieden.
Elke zomer worden duizenden honden getroffen door grasaren. Dierenartsen voeren wekelijks honderden, vaak kostbare, operaties uit om deze te verwijderen. Hoewel sommige gemeenten op hun website aangeven niet aansprakelijk te zijn voor deze kosten, blijft het juridisch gezien de vraag of zij wél verantwoordelijk gehouden kunnen worden. Tot nu toe is nog geen zaak hierover aan de rechter voorgelegd, dus concrete jurisprudentie ontbreekt.
Aanknopingspunten in de rechtspraak
Een relevante uitspraak die mogelijk houvast biedt, is die van de rechtbank Oost-Brabant uit april 2020 (Rechtbank Oost-Brabant, 9 april 2020, zaaknummer 8119481, ECLI:NL:RBOBR:2020:2263). In deze zaak werd een gemeente aansprakelijk gesteld voor schade aan een tuinmuur na het rooien van bomen in een gemeentelijke groenstrook. De eigenaar kreeg gelijk: de gemeente had onvoldoende maatregelen genomen om schade te voorkomen.
Uit deze en soortgelijke uitspraken blijkt dat gemeenten een zorgplicht hebben om schade aan eigendommen van burgers te voorkomen. Aangezien een hond juridisch nog steeds als ‘zaak’ wordt beschouwd, zou men kunnen betogen dat gemeenten ook verplicht zijn om gevaarlijke situaties zoals grasaren in losloopgebieden aan te pakken. Het tijdig maaien en afvoeren van grasaren zou dan onder deze zorgplicht kunnen vallen.
Hoe zit het met aansprakelijkheid?
Of een gemeente daadwerkelijk aansprakelijk is voor dierenartskosten door grasaren, hangt af van verschillende factoren:
- Bekendheid met het gevaar - Gemeenten zijn op de hoogte van het risico dat grasaren vormen.
- Mogelijkheid tot ingrijpen - Als een gemeente op tijd is geïnformeerd en niet heeft gehandeld, kan dit tegen hen werken.
- Aard en ernst van de schade - De gezondheidsrisico’s voor honden zijn groot, terwijl preventieve maatregelen relatief eenvoudig zijn.
Een belangrijk obstakel in een aansprakelijkheidskwestie is het bewijs: waar heeft de hond precies de grasaar opgelopen? Dit is vaak moeilijk aan te tonen, zeker als het dier op meerdere plekken is geweest.
Conclusie
Hoewel er momenteel geen jurisprudentie bestaat waarin gemeenten expliciet aansprakelijk worden gesteld voor dierenartskosten door grasaren, zijn er wel juridische aanknopingspunten. Gemeenten dragen verantwoordelijkheid voor het beperken van risico’s in de openbare ruimte, en gezien de potentieel ernstige gevolgen van grasaren zouden zij hier proactiever op kunnen optreden.
Tot die tijd blijft het advies aan hondeneigenaren: controleer je hond na iedere wandeling zorgvuldig en wees alert op symptomen!